A panacea democrática ( disque)

Olas a tod@s:

Xa estamos na última semana de campaña electoral e xa se acabaron os debates. Levábamos moitos anos sen termos debates nas televisións e polo visto parecía que a máis dun os debates parecianlle unha sorte de panacea democrática e case que a base mesma do sistema democrático. Eu non estou en contra dos debates, parecenme ben pero tampouco convén esaxerar respecto dos seus beneficios.

Vivimos sen ningunha dúbida a época da política xestión, isto é, nunha época onde parece que as ideoloxías se difuminan ou mesmo semella que non existen. Digo que semella porque en realidade non é así, obviamente as políticas desenvolvidas polas diferentes forzas agochan tendencias ideolóxicas. Cabería preguntarse logo o porqué de que parezan extintas ou de que non se perciban claramente. O motivo ten raices históricas claras na configuración dos sistemas democráticos trás a 2ª Guerra Mundial. Como xa dixen hai unhas semanas, após a guerra os sistemas democráticos sofren unha transformación que consistirá basicamente na construcción de sistemas bipartidistas máis ou menos imperfectos, onde dous grandes partidos se alternen no poder e lle den soporte ao sistema impedindo a ameaza comunista. Estes dous partidos encarnarán o que logo se denominará centro-dereita e centro-esquerda, e nas súas actuacións non haberá grandes diferenzas. Este sistema viuse fortalecido trás a caida da URSS e, polo tanto, da única alternativa existente ao sistema político encarnado pola democracia liberal e do sistema económico capitalista.

Trás a caida da URSS tanto o sistema económico como o político viraron rapidamente cara a direita e o neoliberalismo debido ao desconcerto dunha esquerda sen referentes ideolóxicos e da desaparición da única alternativa ao sistema. Durante os anos 80 e 90 vaise producir o derrube controlado do estado do benestar e das teorías que o sustentan. Niso seguimos na actualidade.

Todo isto pode parecer un desvarío máis ou menos culto pola miña parte que nada ten que ver co título pero non é así. Calquera que vira os debates ZP-Rajoy e reflexione un pouco pode observar que os seus discursos non se diferenciaron moito no fondo da cuestión e máis aló dos consabidos lemas e ideas forza. Os dous van reducir os impostos, os dous falan de política social, de libre mercado, de protección fronte á inmigración e as diferenzas son tan só de matiz. Tanto un coma outro acortan os tramos do IRPF favorecendo ás rendas máis altas, un reduceo o 3% e outro o 2 %, unha grande diferenza como podedes ver.

Pero claro, entón: ¿dereita e esquerda son iguais?. Rotundamente non, a cousa está en se o PSOE pode ser considerado esquerda ou son os dous de dereitas. Isto pode parecer unha cousa loca pero non son eu quen o di senón moitos dos maiores intelectuais mundiais. A esquerda, segundo as definicións clásicas, está identificada co progreso social cara unha sociedade máis xusta. Progreso é a clave, hoxe os partidos socialdemócratas europeos non camiñan cara un progreso social, só defenden algo máis certas conquistas sociais como a educación pública ou a sanidade ( e iso cando o fan, só hai que mirar ao laborismo) pero só as defenden non incrementan os logros sociais cara unha maior igualdade e reparto da riqueza. Di Eric Hobsbawn que logo serían conservadores e non progresistas, e engade que ate que se constrúa outra alternativa da esquerda as cousas van seguir así. A alternativa ainda se está fraguando nas redes sociais, no Foro Social Mundial e sobre todo nas organizacións sociais así que ainda nos queda un rato.

¿Entón se as ideoloxías non parecen tan importantes como funcionan as campañas?. Pois, como todos pudemos ver nos debates, mediante ideas forza ou lemas que raramente se explican porque non hai tempo e porque sería contraproducente facelo. Isto é obviamente así, ¿cantas propostas se coñecen en profundidade máis aló do lema?; case ningunha. Así claro que se pode debater algo como a economía ou a política exterior en 10 minutos. Ademais en economía as diferencias son que para un vai ben e para outro vai mal, no fondo non hai diferenzas de modelo ou opcións novidosas.

A todo isto hai que dicir que en España o bipartidismo ainda é moi imperfecto, máis que na maioría da UE. Isto é debido exclusivamente aos nacionalistas que polo de agora seguen rachando o cada vez maior bipartidismo. Tanto é así que despois das eleccións os seus votos van ser imprescindibles para o goberno do PP ou do PSOE. E iso cando hoxe se celebrou un debate entre os grupos minoritarios na TV onde tiñan 59 segundos para falar de cada tema. ¡59 segundos para explicar unha proposta política!. Iso si que é tempo para facer propostas e propor alternativas. Vedes como os debates son a panacea, se non fose por eles seguro que non sabíamos nada. ¿Non si?